در پست قبل عکس یک تار عنکبوت را که بر روی آن شبنم نشسته بود، گذاشتم. اما دوست داشتم در یک پست دیگر، درباره این موجود ارزشمند (عنکبوت) و نعمت بسیار ارزشمند در بدن او (تار عنکبوت) بنویسم. هر چند بسیار ابتدایی و کوتاه و در حد خلاصه‌ای از مطالعه‌ی پراکنده.
به عکس زیر نگاه کنید. شاید تا به حال آن را دیده باشید و بدانید که عکسی از تار عنکبوت است. البته در زیر میکروسکوپ.
تار عنکبوت از پروتئین ساخته می‌شود. غده‌های مخصوص تولید تار در زیر شکم عنکبوت قرار گرفته‌اند. این پروتئین‌ها به نوعی هستند که تار از خاصیت چسبندگی و کشسانی بسیار بالایی برخوردار است و البته در نوع خود بسیار محکم است.
میزان استحکام تار عنکبوت به قدری بالاست که از آن به عنوان فولاد زنده یاد می‌کنند. در عکس بالا، در قسمت A، استطاله‌ی زنجیر مانندی را می‌بینیم که قسمت بسیار کوچک از تار در زیر میکروسکوپ را نمایش می‌دهد. اگر یکی از مهره‌های آن زنجیر را بزرگ کنیم، به تصویر B می‌رسیم.
تصویر B حدود 300 برابر بزرگنمایی شده است. با کمی دقت در تصویر B می‌بینیم درون آن رشته‌های در هم پیچیده شده‌ای وجود دارد. وقتی به تار نیرو وارد می‌شود، که این نیرو می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد مانند وزیدن باد یا به دام افتادن حشره‌ای درون آن، این نیرو موجب می‌شود رشته‌ها از هم باز شوند و در نتیجه میزان کشسانی تار افزایش پیدا می‌کند. با کم شدن یا از بین رفتن نیرو، دوباره رشته‌ها جمع می‌شوند و در قسمت مربوطه قرار می‌گیرند. با افزایش نیرو، طول رشته‌ها تا چهار برابر می‌تواند زیاد شود.
از سویی دیگر، این رشته‌ها علاوه بر خاصیت کشسانی بالا، خاصیت چسبندگی بالایی نیز دارند. به طوری که حشره‌ای که درون تار به دام می‌افتد، تقریباً محال است که با دست و پا زدن بتواند خود را نجات دهد.
تار عنکبوت در صنایع مختلف کاربردهای بسیاری دارد. از تولید چتر نجات و تور ماهیگیری تا لباس ضد گلوله و سوپرلنز میکروسکوپ. و البته رازهایی که همچنان در این رشته‌ها نهفته است و انسان همچنان در تلاش برای فهمیدن آن.
پی‌نوشت) منبع عکس مربوط به کتاب Climbing Mount Improbable از ریچارد داوکینز است. (لینک در آمازون +) این کتاب در یک سایت روسی قرار گرفته و چون از مسئله کپی رایت آن اطمینان نداشتم لینک آن را در اینجا قرار ندادم.
عنوان فارسی کتاب را نیز جستجو کردم (صعود به قله نامحتمل). ویکی‌پدیا در حد معرفی درباره آن نوشته که می‌توانید آن را بخوانید.
